Collectief VALA: Achterhoekse boeren testen KPI’s kringloop

Landelijk is er veel te doen rondom kringlooplandbouw. Boerenverstand, het Louis Bolk Instituut en Wageningen University & Research (WUR) werken inmiddels de Kritische prestatie indicatoren (KPI’s) voor kringlooplandbouw uit. Deze set aan indicatoren en streefwaarden is bedoeld om kringlooplandbouw meetbaar te maken. Agrarisch collectief VALA en de Vruchtbare Kringloop Achterhoek (VKA) gaan samen met Agro-innovatiecentrum De Marke de KPI’s in de Achterhoekse praktijk (als innovatieregio voor kringlooplandbouw) testen. Hiervoor worden 30 boeren gezocht die éénmalig willen meedoen.

KPI’s kringlooplandbouw zijn bedoeld om in samenhang de inspanning en prestaties van de boer aan bodem, water, biodiversiteit en klimaat te kunnen monitoren. Of zeg maar meetbaar te maken. Meetbaar betekent ook de eerste stap richting een eerlijke manier van belonen voor de duurzaamheidsprestaties.

Testen in de praktijk

Zijn de KPI’s éénmaal bedacht dan is het nog lang niet vanzelfsprekend dat de praktijk er mee aan de slag kan. Het gaat vooral ook om de werkbaarheid in de boerenpraktijk, beschikbaarheid van data en de borgbaarheid. Niet zo raar dat VALA en de VKA, samen met Agro-innovatiecentrum De Marke, aan het ministerie van LNV hebben aangeboden de KPI’s te testen. Immers, in de Achterhoek is er jaren aan waardevolle data en zijn er volop boeren die ervaring hebben met het versterken van de kringlopen in de eigen bedrijfsvoering. Daarnaast wordt volop nagedacht over nieuwe manieren van beloning, zoals in de GLB-pilot over Het Markemodel.

Het advies vanuit de Achterhoek aan het ministerie van LNV was: test de KPI’s tegen de beschikbare data en voer dieptegesprekken met boeren om er achter te komen of meetbaarheid haalbaar is en zo nee wat er voor nodig is om daar zinvol wel te komen. En hier is gehoor aan gegeven; het nieuwe project KPI’s kringlooplandbouw mag van start en wordt tussen augustus en december 2021 uitgevoerd.

Toetsen aan de hand van data

Als eerste wordt de voorgestelde kernset van KPI’s getoetst door middel van de beschikbare geanonimiseerde data van VKA, VALA en De Marke. De VKA heeft van de afgelopen zes jaar KringloopWijzer gegevens van haar boeren. VALA heeft een grote dataset met natuur en landschap indicatoren van haar leden. De Marke beschikt over een complete set aan data over alle facetten van kringlooplandbouw (technisch, economisch, milieukundig) over een periode van dertig jaar. Analyses van de geanonimiseerde datasets laten zien waar we nu staan en hoe we het perspectief moeten inschatten. Tevens zal een ‘expert-judgement’ worden gegeven over de voorgestelde kernset KPI’s.

Met boeren in gesprek

Daarna willen we met een groep geselecteerde boeren in gesprek gaan over de KPI’s. Als uitgangspunt voor de discussie gebruiken we de voorgestelde kernset van KPI’s. Voor de dialoog nodigen we 30 boeren (melkveehouders en akkerbouwers) uit verdeeld over vijf groepen. Voor elke groep wordt een bijeenkomst bij één van de boeren op het bedrijf georganiseerd. Selectie van deelnemers vindt plaats op basis van bedrijfstype (sector, intensiteit, grondsoort, deelname ANLb, etc.), zodat we input krijgen van een diverse set aan boeren. Deze dialoog leidt tot een set van KPI’s voor de Achterhoek. Deze set zal opnieuw worden gevalideerd door middel van de beschikbare data van VKA, VALA en De Marke. Daarnaast kan deze set van KPI’s worden gebruikt als input voor andere projecten zoals de ontwikkeling van Het Markemodel en de pilot samenwerking akkerbouw en veehouderij in de Achterhoek.