Boerenportet Gerrit en Jelle Seerp

Iedere twee weken interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v).

Gerrit (48) en Jelle Seerp (42) Jukema zijn buren en achterneven, met ieder een eigen akkerbouwbedrijf. Ze verbouwden tot nu toe aardappelen, bieten, uien en graan in Oosterbierum en Sexbierum. Onlangs hebben ze zich in een innovatief avontuur gestort. 
Gerrit vertelt:  ‘Ik vond dat het roer om moest. Het veelvuldig gebruik van de spuitmachine, om met chemische middelen het gewas ‘gezond’ en virusvrij te houden, begon me tegen te staan. Ik was zoekende en ben toen, samen met Jelle Seerp, naar een cursus bodembiologie van Theo Mulder gegaan. En dat sloeg in als een bom.’
Jelle Seerp: ‘Ik stond er iets anders in. Ik was weliswaar niet trots op mijn gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen, maar ik had nog niet een omslagpunt bereik, zoals Gerrit. Door de cursus kreeg ik echter een hele andere kijk op de zaak. Ik ben nooit specifiek met de bodem bezig geweest. Dat leer je niet op school. Ik was me er totaal niet van bewust hoeveel leven er in de grond zit! Door de cursus besefte ik hoeveel het bewerken van het land en het gebruik van kunstmest en chemische middelen vraagt van de bodem en het milieu.’

Gerrit: ‘Door bijvoorbeeld te ploegen, oxideert organische stof en daalt het humusgehalte van de grond. Kunstmeststoffen voegen ook niets toe aan het bodemleven. Wereldwijd is de afname van organische stof in de bodem een groot probleem. ‘s Winters ligt de grond bovendien vaak braak en dat is tegennatuurlijk. Grond die groen ziet van leven, dát is natuurlijk en veel gezonder. Wij zoeken nu naar een manier van telen, waarbij we de bodem bedekt houden met gewassen die elkaar versterken en die de bodemkwaliteit verbeteren.’
Jelle Seerp: ‘Het huidige economische systeem dwingt ons om steeds groter te worden: grotere machines, meer land en om dat allemaal te bekostigen: een hogere financiering en daardoor een grotere afhankelijkheid van derden, zoals de bank. De dure machines moeten we vervolgens efficiënt inzetten en daardoor is de keuze voor monocultuur snel gemaakt.’
Gerrit: ‘Willen we ook de volgende generaties bestaansrecht en voldoende voedsel bieden, dan moet het roer om. Dat begint niet bij machines en chemie, maar bij de basis: een vruchtbare bodem met een goede bodembiologie. Zo’n bodem kan veel water en nutriënten vasthouden en herstelt het natuurlijke evenwicht. Ik heb bijvoorbeeld een bloemrijke rand rondom de akkers aangelegd, omdat bloeiende bloemen luis etende insecten aantrekken.’
Jelle Seerp: ‘Ik heb minder gespoten tegen luizen en ik moet zeggen dat de schade meevalt. Maar na één jaar kun je daar eigenlijk nog geen conclusies uit trekken en vorig jaar was sowieso geen slecht luizenjaar. Ik had meer opbrengst van de minder bespoten akkers, maar dat is niet zo gek: gewasbeschermingsmiddelen hebben vaak ook nog een remmende werking op het gewas.’

Gerrit: ‘Taco Blom van de Permacultuur School Nederland heeft ons geïnspireerd om op enkele hectare permacultuur toe te passen. Dat is werken met drie lagen begroeiing: bomen, stuiken en de lage gewassen. Vanwege het open landschapsbeleid hebben we hier in onze regio een vergunning voor nodig. Daarom hebben we Roeline Kuiper van Rotenco Communicatie ingehuurd. Zij weet draagvlak te creëren. Nu lijkt het er op dat we dit najaar toch van start kunnen gaan.’Jelle Seerp: ‘Verder laten we de grond zo lang mogelijk groen blijven, om het bodemleven te voeden. Dat heeft als bijkomend voordeel, dat de grond beter water opneemt en de druk op het grondwater hoger wordt. Verzilting, iets wat in deze regio speelt, krijgt zo minder kans.’

Gerrit: ‘Normaal is akkerbouw éénjarig. Nu gaan we in de permacultuur over op meerjarige gewassen. Dat is een investering en een risico, omdat we niet alle gewassen direct kunnen oogsten. Maar we hebben een stukje financiële ruimte opgebouwd en zien wat we nu doen, als een investering voor de lange termijn.’
Jelle Seerp: ‘De afgelopen decennia is de voedingswaarde van gewassen afgenomen. We denken dat met deze aanpak de voedingswaarde weer gaat toenemen. Dat zou een belangrijk resultaat en pure winst zijn.’
Gerrit: ‘Wij gaan nu voor deze nieuwe manier en werken aan een lokale afzetmarkt voor onze toekomstige producten. Hiervoor is bewustwording noodzakelijk. Daarom nodigen we schoolklassen uit om bij ons te komen kijken en doen we overal ons verhaal.
Maar weet je wat het mooiste is? Ik ga weer iedere dag met plezier aan de slag!’De serie Boerenportretten wordt mogelijk gemaakt door: Platform Natuurlijke Veehouderij / Natural Livestock, Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Living Lab Natuurinclusieve Landbouw, Boerennatuur, Friese Milieu Federatie  en Vogelbescherming Nederland.