Koplopers: Hinke Fiona Cnossen
Hinke Fiona Cnossen zette zich jaren in voor het behoud van zeldzame huisdieren, zoals: de Groninger Blaarkop, de Lakenvelder, het Groninger Paard, het Nederlands Landvarken, de Friese Hoen, de Fryske Wetterhoun enzovoort. Ze deed dit vooral als foktechnisch inspecteur voor de Stichting Zeldzame Huisdierrassen. Nu ze als adviseur voor Royal Agrifirm werkt, draagt ze hobbymatig haar steentje bij.
Hinke:
“Ik ben altijd een dierenliefhebber geweest en blijkbaar is mijn bijnaam ‘De Zeldzame’. Door de moderne fok- en teeltmethoden zijn er economisch gezien weinig rassen nodig. Deze zijn voor dit moment en voor deze omstandigheden misschien superieur, maar wat als de omstandigheden veranderen? Dan kan het heel belangrijk blijken, dat er nog oude rassen zijn. Deze kunnen over juist die erfelijke eigenschappen beschikken, die we dan nodig hebben. Biodiversiteit is belangrijk en gaat óók over de genetische variatie van onze landbouwhuisdieren en gewassen.
Genenpool
Tegenwoordig worden boeren gestimuleerd om hun koeien in de wei te laten grazen. Hierdoor winnen de wat robuustere runderrassen als de Blaarkop, Fries Hollands en MRIJ weer aan populariteit. Of worden kruisingen met deze rassen interessant. Oude rassen kunnen dus zomaar van pas komen.
Ik heb zelf een zwak voor het Groninger Paard, vroeger ook wel Bovenlander genoemd. Dit type paard werd in Groningen, Drenthe en Friesland als boerenpaard gebruikt. In het Friesch Paarden Stamboek van 1897 maakte men al onderscheid tussen het Bovenlandsche Paard en het Friesche Paard.
Het zijn bijzonder brave en sterke dieren. Ideaal voor de moderne mens die niet zoveel tijd heeft. Of de wat oudere mens: ik ben net vijftig geworden en kan er met een gerust hart op wegrijden.
Bestuur
Ik zit in het bestuur van Vereniging Het Groninger Paard. Met activiteiten als keuringen en shows, proberen we dit ras onder de aandacht te brengen van een groeiende groep liefhebbers.
Het gros van de mensen wil een paard om op te rijden, niet om mee te fokken. Vroeger deden de boeren dat, maar die hebben er geen belang meer bij. Pas wanneer ze met pensioen gaan, pakken ze soms de paardenfokkerij op.
Het fokken van zeldzame huisdieren is sowieso een grote onderneming. Planten en bomen kun je misschien nog wel in je achtertuin telen, maar voor dieren heb je veel ruimte en andere middelen nodig.
Commerciële fokkerij organisaties stoppen met foklijnen, zodra deze minder geld opleveren. Neem nu het Nederlands Landvarken. Het opvallendste verschil met de huidige varkens voor de vleesindustrie is dat dit dier hangoren heeft. Verder zijn de verschillen miniem: de groeisnelheid per kilo is een paar gram minder, de spekkwaliteit misschien ook. Of ze werpen minder biggen per keer…
Varkens
Mijn zoon heeft enkele jaren geleden een zeugje voor zijn verjaardag gekregen. Dit moest natuurlijk een zeldzaam Nederlands ras zijn: het Nederlands landvarken. Nu beleven we veel plezier aan haar. Ze heet Stien en het is een echte persoonlijkheid. En daarmee komen we op nog een belangrijk punt: de binding die er van oudsher tussen mens en dier bestaat.
Varkens zijn grotendeels uit onze leefomgeving verdwenen. De varkens die we nu eten worden buiten ons gezichtsveld grootgebracht en geslacht. Er zijn hier mensen komen kijken, die eigenlijk geen idee meer hebben hoe groot een volwassen varken is.
Vroeger was het lot van mensen met dat van de dieren verbonden. Wanneer het vee stierf, stierf ook de familie, van de honger. Daarnaast werkten mens en dier zij aan zij. Ze gingen voortdurend met elkaar om. Ik denk dat dat, ook voor de moderne mens, nog steeds heilzaam is. Zelf ervaar ik dieren als heel ontspannend. Ze verrijken mijn leven. Ik zou niet zonder willen.
Cultureel erfgoed
De zeldzame Nederlandse landbouwhuisdieren behoren tot ons levend erfgoed. Ze hebben cultureel historische waarde.
Daarnaast is het belangrijk dat mensen beseffen hoeveel soorten dieren er wel niet zijn en wat dat kan betekenen. Veel mensen eten geregeld spek, maar hoeveel vragen zich af van wat voor varken dat vlees komt? En hoe het dier heeft geleefd? De meeste mensen hebben geen idee hoe varkens zich gedragen, hoe atletisch en slim ze zijn. Het echte, levende dier kennen ze niet. Laat staan dat ze beseffen dat er ook nog allerlei verschillende rassen van bestaan.
Tot slot wil ik nog even de Fryske Wetterhoun noemen. Deze traditionele Friese boerenerf hond is waaks, sterk en erg op het gezin gericht. Ik fok zo nu en dan eens een nestje. Dat valt nog niet mee. Soms duurt het een dag en een nacht voordat alle pups er zijn. Maar dan ben ik ook de koning te rijk!”
Iedere twee weken interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v). De serie Boerenportretten wordt mogelijk gemaakt door: Platform Natuurlijke Veehouderij / Natural Livestock, Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Living Lab Natuurinclusieve Landbouw, BoerenNatuur, Friese Milieu Federatie, NoorderlandMelk en Vogelbescherming Nederland.
