Leerjaar nodig om daling Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer in 2023 te voorkomen
BoerenNatuur en haar aangesloten collectieven vrezen dat het totale areaal aan Agrarisch Natuur– en Landschapsbeheer (ANLb) in 2023 lager uit zal vallen dan in 2022. Dit terwijl het ANLb de komende jaren juist moet groeien om de biodiversiteit in het agrarisch gebied te versterken en te voldoen aan de Europese verplichtingen op dit vlak. De toezeggingen van LNV aan de Tweede Kamer van 14 november jl. bieden onvoldoende houvast en flexibiliteit. Een leerjaar met maximale coulance is noodzakelijk voor collectieven en deelnemers om de gewenste ambities met het ANLb te realiseren.
De belangrijkste oorzaak van de gevreesde daling ligt bij de implementatie van het nieuwe Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat op 1 januari 2023 van start gaat. Of, zoals wij dagelijks ervaren, bij het gebrek aan een goede implementatie van dit nieuwe GLB-NSP. De besluitvorming van het NSP liet lang op zich wachten; het definitieve ja vanuit Brussel is pas vorige week gekomen. Daarnaast is nog steeds niet duidelijk hoe de wisselwerkingen tussen het ANLb en andere regelingen in het NSP, en ook het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, op het boerenerf gaan uitpakken. Dit leidt tot continue onzekerheid bij boeren over of en hoe ze kunnen blijven deelnemen aan het ANLb.
Boeren hebben tot aan de gecombineerde opgave op 15 mei 2023 de tijd om een weloverwogen keuze te maken voor deelname aan de andere regelingen in het NSP. Echter, voor het ANLb moeten collectieven en boeren die keuze op korte termijn maken en in meerjarige contracten vastleggen. De collectieven doen hun uiterste best om de huidige en nieuwe deelnemers zo goed mogelijk te informeren en motiveren. Maar dat is een moeizame en tijdrovende taak, omdat veel zaken op detailniveau nog niet uitgewerkt zijn. Bovendien komen we in de praktijk steeds nieuwe vraagstukken tegen waarop we geen antwoord hebben en ook niet voor de start van het GLB-NSP krijgen van LNV en RVO.
De afgelopen zeven jaar hebben boeren en collectieven zich ingezet om steeds meer en beter beheer uit te voeren. Er is gezamenlijk zorgvuldig gewerkt aan de opbouw van mozaïeken met goed en samenhangend agrarisch natuur- en landschapsbeheer, dat variatie biedt aan diersoorten om binnen een gebied te foerageren, schuilen én voort te planten. Doordat deelnemers twijfelen over het voortzetten van hun beheer, vrezen we dat er gaten gaan vallen in deze beheermozaïeken. Dit leidt niet alleen tot een kleiner areaal voor het ANLb, maar ook tot afbreuk van de kwaliteit van het beheer.
Natuurlijk blijven we ons uiterste best doen om het beheer in stand te houden, zowel in oppervlakte als in kwaliteit. Maar door de voortdurende onduidelijkheid en de toegenomen complexiteit van het NSP staan we met onze rug tegen de muur. Het jaar 2023 moet daarom als leerjaar worden beschouwd. Met de geleerde lessen willen we zorgen voor een betere afstemming tussen het ANLb en de andere regelingen in het NSP, zodat we ze in samenhang kunnen benutten om de gewenste doelen te realiseren. In 2023 moet met coulance worden gekeken naar de aanvragen die collectieven indienen. Dat houdt in dat risico’s als gevolg van de onduidelijkheid en complexiteit van het NSP niet door de collectieven en hun deelnemers gedragen worden, maar door de overheid. Op deze manier, door al doende te leren, willen we er samen met alle betrokkenen voor zorgen dat we ook in dit nieuwe speelveld de doelen bereiken die we gezamenlijk voor ogen hebben.
Meer informatie bij de voorzitter van BoerenNatuur: Alex Datema (06-26376396) of a.w.datema@gmail.com
