Oproep: maak een ANLb 3.0 mogelijk!
Onderstaande brief is naar de leden van de commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gestuurd.
Zoals de provincies in IPO-verband recent al hebben aangekaart (zie deze brief) is vorig jaar gebleken dat de tarieven van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) fors moeten stijgen als gevolg van indexatie. Die indexatie was hard nodig, omdat de tarieven sinds 2016 niet meer waren geactualiseerd. Voor de duidelijkheid: die indexatie omvat niks meer dan het actualiseren van de gemaakte kosten en geleden inkomstenderving; het levert boeren geen ‘plus’ op. Voor de komende 5 jaren gaat het in totaal om een bedrag van ruim €200 mln., dus 40 mln. per jaar, waar op dit moment – ondanks gedane toezeggingen – geen dekking voor is.
Demissionair minister Adema heeft daar tijdens het debat van 7 september jl. over ‘Stikstof, NPLG en natuur’ het volgende over gezegd[1]:
“Het moet dus uit andere middelen komen dan de LNV-begroting. Dat is nog steeds het geval. Er is aan de provincies […] geen harde toezegging gedaan dat het geregeld zou worden. Maar mijn ambtsvoorganger zou wel een uiterste inspanning doen om het geld geregeld te krijgen; dat geldt dus ook voor mij. Dat is tot op heden niet gelukt.” […] “Nogmaals, we hebben de financiering niet. Als ik het helemaal plat sla, zou die dan bij de Algemene Politieke Beschouwingen moeten worden geregeld. Wij hebben het geld in ieder geval niet kunnen vinden. Vind ik het jammer dat daardoor bijvoorbeeld afschaling zou dreigen? Dat vind ik ongelofelijk jammer.“
Als er géén dekking wordt gevonden, resteert er geen andere optie dan het afschalen van het ANLb. Dit druist in tegen de beleidsdoelen die zijn gesteld in zowel het NSP als het NPLG, aangezien die juist een uitbreiding van het ANLb vereisen. Daar komt nog bij dat afschaling indruist tegen het zogenaamde ‘no-backsliding’-principe dat in de Europese verordening m.b.t. het GLB is opgenomen én zal leiden tot een verminderd doelbereik. Iets waar ook de Europese Commissie niet blij mee zal zijn en wat tot een boete kan leiden.
Maar het allerbelangrijkste is dat afschaling afbreuk zal doen aan de motivatie van en het vertrouwen bij alle betrokken partijen, en in het bijzonder onze ruim 11.000 ANLb-deelnemers, voornamelijk boeren. Zonder hen is er geen ANLb; zo simpel is het. Onze 40 agrarische collectieven hebben inmiddels langjarige afspraken gemaakt met hun deelnemers – op basis van de gemaakte afspraken en toezeggingen over het beschikbare budget – en het eerste jaar beheer is inmiddels al grotendeels uitgevoerd. Als gevolg van het gat van €200 mln. zijn de beschikkingen voor dit jaar echter nog niet afgegeven en verkeren onze collectieven en deelnemers in onzekerheid. Deze situatie druist ook in tegen de breed gesteunde motie van Boswijk c.s. van 20 december 2022 over ‘zekerheid bieden dat het beheer dat is aangevraagd en goed is uitgevoerd, ook daadwerkelijk uitbetaald wordt’ en de daaropvolgende toezegging van de minister.
Wij hebben dit jaar alles op alles gezet om het ANLb overeind te houden te midden van alle onzekerheden en onduidelijkheden omtrent het huidige GLB, en ook het NPLG. Niet voor niks hebben wij inmiddels al 4 ‘brandbrieven’ verstuurd naar de minister van LNV, met daarin o.a. deze oproep om rugdekking voor het ANLb. Die rugdekking hebben wij tot op heden helaas niet gekregen, terwijl wij voorzien dat de implementatie-issues met betrekking tot het GLB ook in 2024 nog niet zijn opgelost. Een cruciale randvoorwaarde voor de verdere doorontwikkeling en beoogde uitbreiding van het ANLb is dat er een stabiele basis is, maar die ontbreekt nog. Rugdekking is en blijft dus hard nodig.
Daarom aan u allen de oproep: maak een ANLb 3.0 mogelijk! Het ANLb is een gebiedsgericht instrument waar inmiddels al jaren ervaring mee is opgedaan en dat de komende jaren doorontwikkeld kan worden tot een ANLb 3.0: een ANLb dat zowel voldoende omvang als intensiteit heeft, zodat het een effectieve bijdrage kan leveren aan het realiseren van de maatschappelijke doelen op het gebied van biodiversiteit, landschap, klimaat en water én voor boeren een volwaardig alternatief verdienmodel kan zijn.
Het grote voordeel is dat het ANLb – als bestaand instrument – snel inzetbaar is. Maar dat vereist dan wel dat er nú dekking voor dat gat van 200 mln. geregeld wordt.
[1] Zie het conceptverslag van het betreffende debat.
