Wisseling van voorzitter, niet van beleid
Alex Datema is sinds de start van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer en de oprichting van de vereniging BoerenNatuur de voorzitter. Na zeven jaar stopt hij. Dirk de Lugt is de komende tijd interim voorzitter van BoerenNatuur. Hoe kijkt Datema terug op afgelopen zeven jaar en waar gaat de Lugt in zijn termijn op focussen?
Alex Datema: “Ik kijk met heel veel plezier terug op afgelopen zeven jaar, ondanks alle ellende van nu. We hebben zeven jaar hard gewerkt aan een nieuwe club met nieuwe ideeën. We hebben meer gerealiseerd dan de collectieven soms zelf beseffen. We worden als voorbeeld gebruikt in andere EU landen en als oplossing voor knelpunten in de landbouw, en dat is soms vervelend om zo opgehemeld te worden, want kunnen we iedereens ambities wel waar maken? Maar de collectieven en BoerenNatuur mogen soms best meer trots zijn op wat ze neergezet hebben.”
Wat heeft het ANLb momenteel nodig?
“Wat het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) nu echt nodig heeft is vertrouwen van de overheid, in de vereniging zelf, de collectieven en iedereen die daar werkt. We voeren het stelsel goed uit en geef iedereen dan ook de ruimte om te ontwikkelen. Ik heb als voorzitter altijd in alle gesprekken, met stakeholders, collectieven, boeren en beleidmakers, constructief proberen te verwoorden wat we wel willen en daarvoor nodig hebben. Dan heb je een plezieriger gesprek over wie doet wat en bij wie welke verantwoordelijkheid ligt. En met de uitdagingen die nu voor ons liggen in het ANLb, met uitbreiding in het vooruitzicht, is dat essentieel.”
BoerenNatuur en de collectieven zien ANLb als onderdeel van natuurinclusieve landbouw (NIL), een hele normale term toch?
“BoerenNatuur heeft in 2017 de juiste woorden gevonden om de natuurinclusieve landbouw te beschrijven zoals wij en de collectieven die zien. Voor ons was dat een steen in een (landbouw)vijver gooien. Er ontstonden hierdoor allemaal Onofficiële overleg structuren (structuurtjes) met mensen van LNV, TBO’s en de WUR. Waar lopen we tegenaan in de ontwikkeling naar een natuurinclusieve landbouw, bij wie kan je terecht en wat zijn de juiste wegen om dit onderwerp voor het voetlicht te krijgen? Dat heeft heel erg geholpen. Dat zie ik terug in zalen waar ik boeren spreek over NIL. Vijf jaar geleden was de reactie: waarom moet ik daaraan beginnen, en nu: hoe kan ik daaraan beginnen? Als je nu een beleidsstuk over de landbouw openslaat, wordt natuurinclusieve landbouw besproken.”
Hoe gaat alles wat je de afgelopen jaren hebt gedaan mee in je nieuwe functie bij de Rabobank?
“Een visie hebben waar je heen wilt met de landbouw en constant op zoek gaat naar mensen die daarin mee willen bewegen. Met hen kijken wat er nodig is om de volgende mensen ook mee in beweging te krijgen. Dat is wat ik nu doe en dat ga ik ook bij de Rabobank doen. De inhoud van mijn nieuwe functie bij de Rabobank, directeur Food & Agri, ligt dicht bij me. De inhoud moet mij echt raken en alleen dan kan ik daar met heel plezier heel veel tijd in investeren.”
Wat geef je aan de interim voorzitter door?
“Een mooie organisatie met 40 collectieven die de afgelopen jaren een enorme ontwikkeling hebben gemaakt. Besturen zijn aangepast, er zijn steeds meer medewerkers aangenomen i.p.v. werken met zzp’ers op oproepbasis, er is een enorme professionaliseringsslag gemaakt afgelopen jaren, en met een belangrijk fundament; boeren vertrouwen de collectieven. Dirk zal een andere voorzitter zijn, op zijn eigen manier, de intenties zullen niet verschillen: blijf wie je bent en dan komt het goed.”
Dirk de Lugt: “Dat zijn mooie woorden. Ik zie de belangrijke rol die BoerenNatuur in de agrarische sector heeft ook. Die rol wordt groter omdat er meer taken bijkomen. We hebben een productieve landbouw waar we functies meer moeten gaan combineren. De maatschappij vraagt dat van ons, boeren zien dat zelf ook, daar ontstaan kansen als je hier een goede invulling aan geeft, kansen om je als ondernemer verder te ontwikkelen. Daarin speelt NIL, ANLb en BoerenNatuur een belangrijke rol. En dat maakt mij dus heel enthousiast.”
Hoe ziet ANLb en NIL uit op jullie familiebedrijf?
“Dat begon heel spontaan met nesten beschermen, voordat we wisten dat we daarvoor een vergoeding konden krijgen. Geld was niet de drijfveer, maar wel hoe we met de bedrijfsvoering de biodiversiteit konden versterken. We zijn de grond anders gaan bewerken, minder intensief, met een minder intensief bouwplan. Daar reageerde de natuur zichtbaar op, het versterkte elkaar. Zorgen voor de natuur versterkte onze landbouw productie. Dan is het dubbele winst, voor de biodiversiteit en meer omzet. Dit proces duurde 3 tot 5 jaar. Het bedrijf veranderen was onze ambitie, daar hebben we aan vastgehouden en uiteindelijk gaf dat resultaat. Dat is wel volhouden en niet tussentijds opgeven. Je hebt dit soort praktijk voorbeelden nodig om anderen op het spoor te brengen, dus dat is wel een verhaal dat ik wil vertellen.”
Waar ga je de komende tijd als interim voorzitter op focussen?
“Dat de implementatie van het ANLb goed gaat komen dit jaar en daarmee de uitvoering van het ANLb. Het huis van de organisatie versterken. Daarvoor heb je een goed bestuur nodig, hoe richt je die in. De organisatie BoerenNatuur ontwikkelt mee, maar de stakeholders omheen moet je ook mee nemen, laat ze meedenken, zodat ze kunnen meegroeien met de NIL. Welke structuur zet je daarvoor op? De komende 10 a 15 jaar zitten we in een transitie, met de huidige structuur kan dat niet uitgevoerd worden, dan loopt alles vast. We moeten naar elkaar de ambities en verwachtingen uitspreken zodat zaken niet spaak lopen waarvan je nu al kan zien waar het mis zal gaan. Daar hoop ik de komende zes maanden aan bij te dragen en een kleine rol in te vervullen met alle mensen die er bij betrokken zijn.”
