Vaste Kamercommissie voor LVVN enthousiast over werk agrarische collectieven
Op 24 januari 2025 vond een bijzonder werkbezoek plaats: een officieel werkbezoek van de vaste Kamercommissie voor LVVN aan BoerenNatuur, waar meerdere Kamerleden gezamenlijk aan deelnamen. Aanwezig waren Cor Pierik (BBB), Thom van Campen (VVD), Eline Vedder (CDA), Jeanet Nijhof-Leeuw (PVV) en Diederik Boomsma (NSC).
Caroline van der Plas (BBB) zou ook komen maar meldde helaas in de ochtend af vanwege de stikstofhectiek. Dit officiële werkbezoek van de Kamercommissie is een zeldzaamheid, want zoals ze zelf aangaven: dat komt maar een enkele keer per jaar voor. Dat onderstreept het belang van het bezoek, en uiteraard voelen wij ons vereerd dat zij bij ons zijn langsgekomen. Vanuit BoerenNatuur waren Marije Klever (voorzitter) en Evelien Verbij (directeur) aanwezig. Hans Veurink, directeur van BoerenNatuur Veluwe en BoerenNatuur Utrecht Oost was ook aanwezig en gaf een heldere toelichting op het werk door de collectieven.
Gedurende drie uur hebben wij uitgebreid met de aanwezige Kamerleden gesproken over hoe het stelsel van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) in elkaar steekt. Diverse onderwerpen zijn toegelicht, zoals de werking van een agrarisch collectief, de relatie tussen collectieven en boeren, en de rolverdeling tussen alle betrokken partijen binnen het stelsel. De Kamerleden waren onder de indruk van de lage overheadkosten en stelden vragen over hoe dit behouden kan blijven bij uitbreiding.

Brede steun van de Tweede Kamer voor het ANLb
De Kamerleden bevestigden hun brede steun voor het ANLb en onze collectieve werkwijze. Wat dat betreft zijn er dus geen enkele twijfels over de noodzaak van uitbreiding en extra budget daarvoor. De Kamerleden erkenden de complexiteit van het huidige systeem, waaronder ten aanzien van controles. Die worden nu namelijk zowel door de collectieven zelf als door de NVWA uitgevoerd, wat tot een verzwaring van de administratieve lasten leidt. Dit aspect moet worden aangepakt om verdere groei in het systeem goed te ondersteunen. Binnenkort vindt er een debat plaats over de werking van de NVWA; de Kamerleden hebben aangegeven dat zij de input uit dit werkbezoek daarbij mee zullen nemen.
Predatiebeheer
Er is uitgebreid gesproken over de noodzaak van effectief preventief en actief predatiebeheer. Wij hebben onze drie speerpunten op dat vlak goed over kunnen brengen en de leden ook op onze recente brief aan de Staatssecretaris gewezen. Het merendeel van de aanwezige leden van de Tweede Kamer begrepen ons pleidooi waarbij wij predatiebeheer, zowel preventief als actief, als onderdeel zien van het ‘leefgebied op orde’.
De ‘witte gebieden’: niet alle boeren kunnen meedoen
Daarnaast kwam het vraagstuk van de ‘witte gebieden’ aan de orde. Boeren die in ‘witte gebieden’ zitten, komen niet in aanmerking om mee te doen aan het ANLb. BoerenNatuur wil graag dat iedere boer in Nederland mee moet kunnen doen. Hans Veurink lichtte toe dat de provincies Gelderland en Utrecht het leefgebied dooradering voor de hele provincie hebben opengesteld. Daar zijn dus geen witte gebieden meer. Het is aan het collectief om goed af te wegen welke boeren wel en niet mee kunnen doen, want het budget is de beperkende factor. Het collectief doet dat heel zorgvuldig aan de hand van hun beheerstrategie en met behulp van ecologen die meekijken naar welke maatregel op welke plaats het meest effectief is. Met de extra middelen zou dit in meer provincies gedaan kunnen worden.
Extra budget rondom Natura 2000-gebieden
De mogelijkheid om extra budget in te zetten in gebieden rondom Natura 2000 is – mede naar aanleiding van de recente uitspraak over het stikstofbeleid – ook besproken. Vanuit het collectief werd benadrukt dat extra financiering kan bijdragen aan doelen, maar dat er structureel meer nodig is om significante impact te hebben. Ook moet goed worden gekeken naar welk instrument voor welk doel is bedoeld en waar het op wordt afgerekend.
Kritisch tijdpad en financiering 2026
Wij hebben onze tijdslijn met kritische mijlpalen richting uitbreiding per 2026 helder uiteengezet. Het collectief heeft duidelijk gemaakt dat er vóór de zomer duidelijkheid moet zijn over de openstelling en het beschikbare budget voor 2026, evenals de tarieven. Dit werd goed ontvangen door de Kamerleden.
Deelname van particulieren en rol van grond bij extensivering
Er werd kort gesproken over de deelname van particulieren aan het ANLb. Dit komt beperkt voor en draagt bij aan de ecologische effectiviteit, omdat particuliere partijen vaak wat meer mogelijkheden hebben dan boeren. Uiteraard moet het ANLb niet de kant van ’tuinieren’ opgaan, maar daar zijn de collectieven scherp op. Daarnaast werd besproken dat collectieven als gebiedspartner soms een rol kunnen spelen in relatie tot extensivering van landbouwgrond, maar geen leidende rol kunnen en moeten hebben in gebiedsprocessen.
Mozaïektoeslag en langjarige contracten
De Kamerleden toonden begrip voor het belang van mozaïektoeslagen voor boeren die meerdere beheerpakketten uitvoeren die elkaar versterken, en het belang van langjarige contracten die meer financiële zekerheid bieden. Boeren moeten verleid worden om meer ‘zwaar’ agrarisch natuur- en landschapsbeheer te doen, maar dat kan natuurlijk alleen als dat financieel aantrekkelijk en hen voldoende zekerheid biedt.
Oproep voor meer informatie
Alle aanwezigen hebben ons opgeroepen om hen proactief informatie en concrete praktijkvoorbeelden te (blijven) sturen, want dit helpt hen bij het bepalen en beoordelen van beleid. Dus als jullie als collectief voorbeelden hebben van wat goed gaat, of wat minder goed gaat, blijf BoerenNatuur voeden.
Vervolgafspraken
Het werkbezoek verliep in een zeer positieve en open sfeer. De Kamerleden hebben opnieuw hun brede steun geuit voor het ANLb en onze collectieve werkwijze. Dit leverde constructieve gesprekken op waarin we onze speerpunten en zorgpunten goed voor het voetlicht hebben kunnen brengen. De Kamerleden hebben ook duidelijk aangegeven dat ze meer willen weten. Ze hebben bijvoorbeeld geopperd om een technische briefing over het ANLb te organiseren naar aanleiding van de ecologische evaluatie van het ANLb die eind maart naar de Tweede Kamer gaat.
Uiteraard houden we als BoerenNatuur sowieso goed contact met deze Kamerleden, en ook met alle andere leden die we afgelopen zomer al op bezoek hebben gehad.
