Home / Actueel / Uncategorized / Meer winst met meer kruiden, Peter Oosterhof lukt het

Meer winst met meer kruiden, Peter Oosterhof lukt het

Op donderdag 9 juni 2022 organiseerde Squarewise in samenwerking met BoerenNatuur een veldbijeenkomst over kruidenrijk grasland op het melkveebedrijf van Peter Oosterhof in Foxwolde. Deze bijeenkomst was onderdeel van de kenniscirkel Kruidenrijk Grasland om kennisuitwisseling tussen boeren en tussen boeren en agrarische collectieven te stimuleren. Oosterhof gooide in 2015 het roer om en boert nu met meer kruiden, minder melk en toch meer winst. 

Deze bijeenkomst was onderdeel van het EU LIFE-IP project All4Biodiversity en het leertraject Kruidenrijk Grasland. Dit leertraject is een samenwerking met Caring Farmers, Vlechtwerk (Kristianne van der Put), WUR (Rob Geerts) en Takens Kringlooplandbouw Advies (Peter Takens).

Biologische melkveehouder Peter Oosterhof nam ons mee naar zijn kruidenrijke graslandpercelen en vertelde over zijn transitie van een gangbaar naar een regeneratief, natuurinclusief, biologisch bedrijf en zijn ervaringen met het ontwikkelen van productief kruidenrijk grasland. Sinds 2015 heeft Oosterhof het roer 180 graden omgegooid. “In 2015 had ik net geïnvesteerd in een grote stal en was ik nog in de veronderstelling dat ik 150 koeien moest melken”. Met hulp van Peter Takens begon hij te experimenteren met het inzaaien van een saladebuffet. Door een studiegroep, begeleid door Peter Takens, en een bezoek aan het boerenbedrijf van Sierd Deinum in Sondel begon zijn beeld van hoe je het beste kan boeren te wankelen. Sindsdien heeft Oosterhof stappen durven zetten om het allemaal anders te doen. 

In 2018 is Oosterhof officieel omgeschakeld. Zonder kunstmest, zo min mogelijk krachtvoer en zoveel mogelijk beweiding in kruidenrijke graslandpercelen probeert Oosterhof kostenbesparend en milieuversterkend te boeren. “Ik wil laten zien dat dit systeem geen afbreuk doet aan het milieu maar juist het milieu versterkt. Natuurbeheer wat geld oplevert in plaats van geld kost.” Op dit moment melkt hij 115 koeien, waarvan 90% voorjaarsafkalvend. Met een huiskavel van 55 ha heeft Oosterhof een uitstekende uitgangssituatie om volop te beweiden. Daarnaast heeft hij nog 5 ha productief grasland elders en 30 ha extensief grasland met een beheervergoeding of gepacht van Het Drentse Landschap. Dit jaar zijn daar nog 8 ha productief grasland van Cosun Beet Company (voorheen de Suiker Unie) bijgekomen. Zijn koeien geven jaarlijks 6300-6500 liter melk (in plaats van 9000 liter in 2015) met een krachtoergift van 14kg per 100kg melk. Oosterhof: “Vroeger lag ik wakker van een BSK onder de 40. Nu slaap ik met een BSK van 30 nog rustig. Eigenlijk heb ik nog nooit zo slecht gemolken, maar nog nooit zoveel verdiend.”

Op weg naar een betere bodem

Oosterhof boert op een bijzonder stukje Nederland. Op zijn huiskavel en soms binnen één perceel kun je drie grondsoorten aantreffen: zand, klei en veen. Vóór 2015 zat Oosterhof in het vroege voorjaar nog wel eens vast met de sleepslang. Waterplassen op het land werden alsmaar groter door verergerde bodemverdichting. Inmiddels kan Oosterhof al vanaf februari beginnen met beweiding zonder enige problemen. Kortom, de draagkracht van de bodem is verbeterd in de afgelopen jaren, waarschijnlijk door een combinatie van minder berijding (door minder maaien en minder bemesten), betere doorworteling van kruiden en grassen, en toegenomen activiteit van pendelaars. Langzaam maar zeker ziet Oosterhof dat de plaatjesstructuur van de bodem verdwijnt en de grond kruimeliger wordt. Uit een onderzoek van Louis Bolk instituut op zijn bedrijf blijkt dat het organische stofgehalte met name in de diepere bodemlagen is toegenomen. Dat zorgt niet alleen voor een gezondere bodem, maar hierdoor wordt er ook meer CO2 opgeslagen. 

Fokken naar een robuuste koe

Door in te kruisen met Jersey, MRIJ, Fleckvieh, Blaarkop en Fries-Hollands is Oosterhof op zoek naar de koe die het beste past in zijn systeem. Het is lastig om te sturen op fokwaarden, omdat die zijn gebaseerd op een totaal andere systeem. Daarentegen maakt hij veel gebruik van goede stieren uit enkel grasgevoerde veestapels. Oosterhof gaat voor de iets grotere rondere koe.

Stripgrazen

Oosterhof weidt de koeien 300 dagen per jaar, waarvan 200 dagen dag en nacht. Hij maakt gebruik van stripgrazen om de grasopbrengst zo hoog mogelijk te houden. Op dit moment experimenteert hij met voormaaien met een maaibalk om zo meer groeitrappen te maken. De maaibalk knipt het lange gras op 12cm af en de koeien grazen het nog ietsje verder terug. Oosterhof: “Je moet het niet te kort afknippen, want dat is nadelig voor de hergroei”. Tijdens deze periode is de juiste grashoogte zijn grootste dilemma: kies je voor kort, eiwitrijk gras, goed voor de melkproductie of voor langer gras voor een hogere grasopbrengst en om de kruiden te behouden?

Extensief kruidenrijk grasland

Naast het productief kruidenrijk grasland pacht Oosterhof extensief kruidenrijk grasland van Het Drentse Landschap. Deze percelen mogen niet worden bemest. Het beheer bestaat uit maaien (in de late zomer) en hooien. Van het gras worden kleine pakjes gemaakt. Oosterhof kan het hooi goed gebruiken om zijn strohokken mee te vullen. “En dan ben ik verbaasd over wat de koeien daar nog van opeten”.

Productief kruidenrijk grasland

Toen Oosterhof stopte met het strooien van kunstmest op zijn Engels raaigraspercelen stokte de opbrengst bij 6 ton droge stof. Met doorzaaien van productief kruidenrijke mengsels heeft hij geprobeerd om het perceel diverser te maken en de productie op te krikken. In de afgelopen jaren is er telkens een nieuw perceel aan de beurt gekomen. Inmiddels heeft hij veel ervaring opgedaan met inzaaien en doorzaaien van verschillende kruidenmengels op verschillende tijdstippen. “Nu kies ik vaak voor de harde aanpak: frees eroverheen, inzaaien levert direct effect.” Oosterhof ploegt de bodem niet, om de bodemstructuur zo veel mogelijk te bewaren. Sinds 2015 heeft hij nog geen kruidenrijke percelen opnieuw moeten inzaaien. Maar Oosterhof geeft toe: “Ook ik ben er nog niet. Wij zijn nog meer aan het leren over kruidenrijk grasland en onkruidbeheersing van bijvoorbeeld ridderzuring. Hier gaat het ook niet altijd goed en zijn er dingen waar we aan kunnen werken.”

Voor meer informatie over kruidenrijk grasland, bekijk de Factsheet Kruidenrijk Grasland.

4 juli 2022
Deel dit bericht
Geplaatst in:
Click to access the login or register cheese