Blog: Het landschap beheren kost geld, linksom of rechtsom
Als voorzitter van BoerenNatuur kom ik op veel plekken waar wordt nagedacht over hoe de landbouw aan de slag kan gaan, of zou moeten gaan, met de opgaves in het landelijk gebied. Stikstof, biodiversiteit, gewasbescherming en waterkwaliteit en -kwantiteit. Wat deze opgaves bindt is dat ze gaan over hoe het land wordt beheerd. Landschapsbeheer dus: het landschap zo gebruiken dat het grondgebruik bijdraagt aan de opgaves.
Bij BoerenNatuur doen we dat via boeren, die op hun grond groenblauwe diensten leveren naást hun voedselproductie. Wat mij opvalt in de hele discussie over opgaves: eigenlijk weten we zo onderhand wel wat er moet gebeuren in het veld. Misschien zijn nog niet alle oplossingen boven tafel, maar wel al heel veel. Waar het lijkt te wringen is om deze oplossingen in goed beleid te krijgen. Het vinden van voldoende budget is natuurlijk altijd een uitdaging. En dan komen nog de problemen met staatssteunregels, hoe het te borgen en draagvlak bij de boeren, om de hoek de kijken.
Het collectieve systeem en ANLB geven invulling aan uitvoering in het veld
Het mooie is dat er voor de uitvoering in het veld iets gevonden is wat in beleid past, namelijk het collectieve systeem en het agrarische natuur en landschapsbeheer (ANLb). Verenigingen van en door boeren, die vrijwillig werken aan de opgaves (dus draagvlak), met een instrument dat ‘staatssteunproof’ is en al bestaat. Daarbij zijn de collectieven onafhankelijk gecertificeerd en zijn de maatregelen wetenschappelijk onderbouwd.
Natuurlijk kun je niet alle stappen die nodig zijn zetten via dat ene instrument, of alleen via de collectieve werkwijze. Er is meer nodig en daar moeten we gewoon aan gaan bouwen. Zodat het een mooi palet wordt. Denk aan een effectief ingezette eco-regeling, gebiedsspecifieke vergoedingen en beloningen vanuit de markt. Het totaal moet ervoor zorgen dat boeren in staat worden gesteld om naast voedselproductie ook groenblauwe diensten te leveren in het landschap.
Grond in Nederland is te schaars voor of alleen landbouw of alleen natuur
Ik wil wel één kantekening maken. Ondanks dat ik er voor de volle 100 procent in geloof dat we met de juiste mix aan instrumenten en ondersteuning aan de slag kunnen met de opgave, is dit helaas niet gratis.Ook met de extra middelen die nu beschikbaar worden gesteld voor agrarisch natuurbeheer (500 miljoen per jaar) gaan we niet alle opgaves invullen. Maar we kunnen wel belangrijke bijdragen leveren.
De leefomgeving gezond houden kost sowieso geld. Dat is de consequentie van een drukbevolkt land, waar veel druk ligt op grond. Als Nederland er voor kiest om dit samen met de boeren te doen, is dit waarschijnlijk de meest kosteneffectieve manier. Je behoudt de landbouw én versterkt de natuur. Als extra pluspunt behouden we ook nog eens leefbaarheid op het platteland. De andere optie; grond uit de landbouw halen en omzetten naar natuur is én kostbaar én moet daarna alsnog worden beheerd. Daarbij haalt dit een stuk werkgelegenheid en activiteit uit het landelijk gebied weg.Als je ervoor kiest om het boeren te laten doen, dan moeten zij dit wel voor een eerlijke prijs kunnen doen. Alleen dan is het reëel dat zij naast voedselproductie ook het landschap beheren, op een manier die invulling geeft aan de opgaves. Groen boeren moet gaan lonen!
Bij BoerenNatuur zijn we volop bezig met de uitbreiding van het agrarische natuur en landschapsbeheer. Liever gisteren dan vandaag nog horen we hoeveel budget er precies extra komt, en met welke voorwaarden we de boer op kunnen. Wij staan in ieder geval te popelen om met meer boeren het landschap zo te beheren dat het landschap zorgt voor voedsel én bijdraagt aan een gezonde leefomgeving.
Marije Klever, voorzitter BoerenNatuur.
