Home / Actueel / Uncategorized / Terugkijken: Webinar einde leerstoel agrarisch natuurbeheer

Terugkijken: Webinar einde leerstoel agrarisch natuurbeheer

Op 30 september heeft Hens Runhaar afscheid genomen als buitengewoon hoogleraar voor de leerstoel ‘Beheer van biodiversiteit in agrarisch cultuurlandschap’. Dit afscheid kreeg vorm in een webinar met een terugblik van Hens op vijf jaar invulling van de leerstoel en een discussie met panelleden.
Wiebren van Stralen  van FrieslandCampina, Judith Westerink  van Wageningen Environmental Research  en Jan Willem Erisman van Leiden University reageerden op de terugblik en leverden zelf voer voor discussie. In de discussie kwamen drie thema’s of vragen naar boven. We zetten ze op een rij.

Kaders versus visie

Sommigen, waar onder Hens Runhaar, verwachten van de overheid een visie waarna de landbouw zich gaat richten. Anderen plaatsen daar vraagtekens bij, niet in de laatste plaats vanwege de (on)haalbaarheid van een gemeenschappelijke visie door de politieke verdeeldheid. Er wordt daarom gewezen op het belang van het stellen van kaders waarbinnen de landbouw zich naar eigen visie kan ontwikkelen. Kaders (wet- en regelgeving) die regelmatig veranderen maakt het voor de landbouw lastig om daarop te anticiperen. Die kaders worden bijvoorbeeld gesteld voor stikstof op dit moment.
Als een kader bijvoorbeeld een emissieplafond is dan loop je tegen het probleem van de “Tragedy of the commons” aan, tenzij je beslist dat milieugebruiksruimte verhandelbaar is. Maar op dat moment ontstaat er een extra lock-in situatie: afhankelijkheid van een vorm van productierecht en dus extra productiekosten. Dat is wat nu dreigt n.a.v. de stikstofcrisis. Zijn we daar blij mee?

Het conflict tussen de economische doelstelling en de milieukaders vraagt om een ingrijpen van de overheid, vindt ook een grote meerderheid van de deelnemers, zo blijkt uit een tussentijdse enquetevraag. Het is belangrijk om de kaders en de toekomst van de landbouw minder politiek te maken. Kan een Deltacommissaris voor de landbouw een manier zijn om de aandacht meer te richten op de urgente opgaven: herstel biodiversiteit, tegengaan van klimaatverandering, e.d.?  

Gebiedsgericht: van uniformiteit naar diversiteit

Deelnemers aan de discussie vragen zich af of een generieke benadering voor de ontwikkeling van landbouw met nationale kaders wel recht doet aan de regionale verschillen. Is het niet effectiever om gebiedsgericht de doelen te formuleren voor landschap, biodiversiteit, water, lucht en bodem. Regionaal integraal de kaders stellen in combinatie met een regionale visie. Daar is de Omgevingsvisie voor bedoeld. Er zijn regionaal grote verschillen in bodem, bouwplannen, beregeningsnoodzaak (en dus kosten) en de kansen voor biodiversiteit. In die regionale benadering past ook het concept van korte ketens en dus de relatie consument – producent. Consumenten kunnen lokaal hun eigen boeren gaan ondersteunen.

Markt en overheid

Over de rol van de markt zijn aanwezigen niet allemaal enthousiast omdat daarin de export centraal staat, althans in de melkveehouderij. De vraag wordt gesteld of wij wel zo veel voor de export moeten willen produceren. Dat belemmert namelijk ons in Nederland om meer te richten op duurzaamheid, gezondheid en biodiversiteit. Het systeem ombouwen kan alleen met forse overheidssteun. Want hoe zet je een systeem om dat voor 70% is gebaseerd op export?

Tegelijkertijd kunnen markt en overheid ook gezamenlijk optrekken en elkaar in balans houden. En gezamenlijk de beloning genereren voor de maatschappelijke diensten die de boer verricht voor klimaat, biodiversiteit e.d..

U kunt het hele webinar terugkijken, inclusief inleiding Hens Runhaar en ppt-presentatie.

Wim Dijkman (namens de Stichting Leerstoel Agrarisch Natuurbeheer)

12 oktober 2020
Deel dit bericht
Geplaatst in:
Click to access the login or register cheese