Blog Alex Datema: Het herdefiniëren van ‘de goede boer’
Een waardevolle subcultuur, zo beschrijft Judith Westerink het werk van onze collectieven in het rapport ‘Kan een goede boer natuurinclusief zijn?’ Dit rapport gaat in op de culturele kant van de transitie waar de landbouw nu voor staat. Het erom dat we opnieuw met elkaar vast moeten stellen ‘wanneer ben je een goede boer?’ Dat was jarenlang volkomen duidelijk voor iedereen in de landbouw. Het land moet er strak en ‘schoon’ bij liggen. Met schoon bedoel ik dan vooral zonder onkruid of andere zaken die geen opbrengst geven. Je bent ten slotte boer om een product te produceren. Toen de eerste boeren begonnen met weide- en akkervogelbeheer, werd hier door hun collega’s dan ook met enige minachting naar gekeken. Waarom zou je je vruchtbare grond niet optimaal inzetten voor productie? Je wilt toch ook een goede boer zijn?
Inmiddels is er het nodige verandert met het imago van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Ruim 10.000 boeren dragen bij aan agrarisch natuurbeheer op hun bedrijf en putten daar ook de nodige trots uit. Je zou het zomaar een cultuurverandering kunnen noemen. In deze cultuurverandering hebben de collectieven en de onderliggende agrarische natuurverenigingen een grote rol gespeeld. Door de boeren die de eerste stappen hadden gezette ondersteunen en met elkaar in contact te brengen. Juist door met elkaar het gesprek te voeren over wat er nu van waarde is op je bedrijf en welke waarden je een plek wilt geven, kom je misschien tot een herdefiniëring van het begrip ‘goede boer’.De goede boer van de toekomst is dus een andere dan de goede boer van nu.
De coronacrisis laat een verschuiving in de maatschappij zien over wat en wie er nu van grote waarde zijn voor de maatschappij. Zorg, onderwijs, politie en ook de landbouw krijgen ineens aandacht en waardering die er lange tijd niet is geweest. Tekenend is misschien wel dat waar het journaal aan het begin van de crisis nog opende met de koers van de AEX, deze nu niet eens meer genoemd wordt. Het aantal ziekenhuisbedden en IC-plekken is belangrijker en hoe we met elkaar deze crisis moeten zien te beheersen.
Zou de tijd dan rijp zijn voor een ander soort economie? Een economie waarbij niet enkel de financiële waarde de waarde van het bedrijf bepaald, maar de waarde die een bedrijf heeft voor de maatschappij de uiteindelijke waarde van het bedrijf bepaald. En laten we eerlijk zijn, ook die andere grote crisis, het klimaat, kunnen we alleen maar oplossen met een ander economisch model. Het model die eeuwige groei nastreeft, kan niet de oplossing bieden voor de problemen die juist dat model ons heeft gebracht. Zoals we in de landbouw bezig zijn om het begrip ‘een goede boer’ te herdefiniëren zo zou dat ook in andere economische sectoren moeten gebeuren.
Ondertussen gaan we samen met onze collectieven en de boeren verder met het herdefiniëren van ‘de goede boer’. Dat lukt het beste door te experimenteren, fouten te maken, successen te vieren en dát met elkaar te delen en van elkaar te leren. Wat betreft het agrarisch natuur- en landschapsbeheer weten we wel zo’n beetje wat we moeten doen, maar wat betreft het klimaat, de waterkwaliteit en stikstof is er nog een lange weg te gaan en moeten we snel aan de slag.
Daarvoor hoeven we niet te wachten op de politiek, we kunnen en moeten gewoon beginnen!
Alex Datema – voorzitter BoerenNatuur
P.S. Veel boeren zijn al aan de slag gegaan op hun bedrijf. Melkveehouders gaan aan de slag met kruidenrijk grasland, akkerbouwers experimenteren met niet kerende grond bewerking. Vanuit de collectieven en BoerenNatuur ondersteunen we dit door kennis hierover te delen en met projecten zoals de zeven GLB-pilots.
